17.12.2020
Ortak Çalışma Alanlarına Geçme Zamanı Geldi mi?
Ortak çalışma kavramının (coworking) ortaya çıkması 1999 yılına kadar bugünkü şekliyle ilk modern ortak çalışma alanı (coworking space) Spiral Muse, 2005 yılında San Francisco’da Brad Neuberg tarafından kuruldu. Bu yeni çalışma konsepti zamanla büyük ilgi gördü ve global bir fenomene dönüştü. Bugün yaklaşık 3 milyon insan ortak çalışma alanlarında işlerini yürütüyor. Dünya genelinde yaklaşık 20 bin ortak çalışma alanı mevcut ve 2024 yılına kadar bu sayının iki katına çıkması bekleniyor.
Coworking Wiki ortak çalışmanın değerlerini şu şekilde sıralıyor:
Açıklık, erişebilirlik, sürdürülebilirlik ve işbirliği.
Başlangıçta freelance çalışanlar ve bazı startuplar ortak çalışma alanlarına ilgi gösterdiler. Gerek ofis maliyetlerinden gerekse de network ihtiyacından dolayı söz konusu bu gruplar için ortak çalışma alanları oldukça etkin çözümler sundu. Maliyetler düşüyor ve aynı zamanda alanı paylaşan diğer girişimcilerle ve potansiyel yatırımcılarla işbirliği fırsatları oluşuyordu. Ayrıca uzun süre evden çalışmak insanların sosyalleşme ihtiyacını artırıyor ve verimliliklerini düşürüyordu. Kafelerse network gereksinimini gideremiyordu. Tüm bu nedenlerden dolayı ortak çalışma alanı tüm dünyada inanılmaz bir büyüme ivmesi yakaladı.
Pek çok akademik çalışma ortak çalışma kültürünün çalışanların motivasyonunu, verimliliğini ve inovasyona olan katkısını artırdığını gösterdi. Gerek bu nedenlerden gerekse farklı parametrelerden dolayı konu yerel, küçük ortak çalışma alanlarından çok daha ileri boyutlara taşındı. Zamanla kurumsal firmalar da ortak çalışma alanlarına ilgi göstermeye başladı. Ortak çalışma alanları kurumsal firmalar için maliyet düşürme stratejisi olduğu gibi, yetenek transferi, yeni fikirlere erişim, kabiliyetli girişimcilerle işbirliği, çalışanlara verilen değer göstergesi, esenlik (wellbeing) ve çalışan memnuniyeti gibi faktörlerle birlikte değerlendirilir oldu.
Bugün ortak çalışma alanlarında dördüncü dalganın yaşandığını söyleyebiliriz. Tarihsel olarak baktığımızda ise durum şöyle:
Birinci Dalga (2005-2010): Yüksek yetenekli bağımsız (freelance) çalışanların ihtiyaçlarından hareketle ortaya çıktı. Yerel kooperatifler şeklinde örgütlenen bu kişiler alanın giderlerini ortak karşılıyor ve pek çok noktada ortak hareket ediyordu. Sosyal fayda ve yakın ilişkiler en önemli değerlerdi.
İkinci Dalga (2010-2014): Coworking Day gibi etkinliklerin etkisi ve medyanın ilgisi ile ortak çalışma alanları tüm dünyada popülerlik kazandı. Startuplar bu dönemde ortak çalışma alanlarına daha fazla dahil oldu. Ortak çalışma alanları profesyonel yöneticileri görevlendirdi (community manager) ve daha sistematik seçme/değerlendirme süreçlerine sahip oldu. Etkinlikler, networking faaliyetleri ve eğitimler gibi daha fazla servis sağlamaya başladılar.
Üçüncü Dalga (2014-2018): Dünya genelinde zincirleşen ve tamamen profesyonel ekipler tarafından yönetilen alanlar oluştu. WeWork gibi markalar tüm dünyada geometrik büyüme rakamlarına ulaştı. Kurumsal firmalar ve büyük oyuncular ortak çalışma trendine daha fazla ilgi göstermeye başladı. Söz konusu firmalar bazı küçük ekiplerini ortak çalışma alanlarında konumladı. Etkinliklere sponsorluk ve bazı faaliyetlerin bu alanlarda yürütülmesi gibi seçenekler söz konusu oldu.
Dördüncü Dalga (2018 Sonrası): SAP, State Farm, Google, Sprint, IBM, AT&T gibi kurumsal firmalar kendi ortak çalışma alanlarını açmaya başladı. Bazı araştırmacılara göre asıl oyun şimdi başlıyor. Ortak çalışma alanı endüstrisi freelance ya da startupların kazandırdığı ivmenin çok daha büyüğünü yerleşik oyuncuların ve küresel markaların kendi alanlarını açmasıyla kazanacak.
Kurumsal Firmalar Neden Ortak Çalışma Alanlarına İlgi Gösteriyor?
Büyük şirketlerin ortak çalışma alanları ile ilişkisini ikiye ayırabiliriz: Bu alanlarda uydu ofisler kurmak (bazı çalışanları taşımak) veya tamamen kendilerine ait alanlar açmak.
MIT Slona Rewiew’de yayınlanan ve 200 üzerinde ortak çalışma alanını kapsayan bir araştırmaya göre üyelerin ortak çalışma alanlarına dahil olmalarının en önemli nedeni bir topluluğa ait hissetmek. Sonuçlar şu şekilde sıralanıyor; (1) insanlarla etkileşim (yüzde 84), (2) rastlantısal keşifler ve fırsatlar (yüzde 82), ve (3) bilgi paylaşımı (yüzde 77). Söz konusu araştırmaya göre en başarılı ortak çalışma alanları komünite hissini verebilenler oluyor. Kurumsal firmaların ortak çalışma alanlarına dahil olma stratejisini bu araştırma üçe ayırıyor:
-
Yeni fikirlere erişmek
-
Çalışanların esnek ve otonom çalışmaya değer vermesi
-
Ofis giderlerinin azalması
Harvard Business Review’de yayınlanan bir makale kurumsal firmaların ortak çalışma alanlarına dahil olmalarını üç ana nedene bağlıyor: Daha hızlı öğrenme, daha çok bağlantı kurma ve ilham alma.